Damen Naval viert 150 jaar sinds de oprichting van de Koninklijke Maatschappij De Schelde en 25 jaar als Damen Naval, de gespecialiseerde marine-afdeling van Damen Shipyards Group.
Damen Naval vindt zijn oorsprong in 1875, toen de Koninklijke Maatschappij De Schelde werd opgericht in Vlissingen. Strategisch gelegen met directe toegang tot de Noordzee via de Westerschelde, vestigde De Schelde zich als een pijler van vakmanschap en marinescheepsbouw in Nederland. In 2000 begon een nieuw hoofdstuk toen Damen Naval werd opgericht, een onderneming gespecialiseerd in complexe, unieke en innovatieve marineschepen.
In 2025 vieren we een dubbel jubileum: 150 jaar sinds de oprichting van De Schelde en 25 jaar als Damen Naval, de enige Nederlandse Original Equipment Manufacturer (OEM) op het gebied van marinescheepsbouw. In de afgelopen 150 jaar hebben we wereldwijd meer dan 420 schepen geleverd als betrouwbare ontwerper, ingenieur, bouwer, integrator en serviceverlener gedurende de gehele levenscyclus van een schip.
Bouwnummer 214, passagiersschip Willem Ruys, is het meest bekende schip dat de Schelde ooit heeft gebouwd. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog lag het schip op de helling in Vlissingen-Stad en was het bijna klaar. Gedurende de oorlogsjaren bleef het schip op de helling liggen en ontsnapte het nagenoeg ongeschonden aan de verschillende bombardementen en beschietingen. In 1946 werd het schip opgeleverd en was het ’t vlaggenschip van de Koninklijke Rotterdamse Lloyd. In 1964 het schip verkocht aan de Italiaanse Lauro Line, verbouwd en kreeg een nieuwe naam: Achille Lauro. In 1994 zonk het cruiseschip voor de kust van Somalië.
Vakmanschap en sociale betrokkenheid
Onder leiding van pioniers zoals ingenieur Bruno Tideman, directeur Joseph van Raalte en hoofdingenieur William Martin legde De Schelde de basis voor de moderne marinebouwkunde. Vanaf het begin was de scheepswerf niet alleen een middelpunt van industriële innovatie, maar ook een hoeksteen van de lokale gemeenschap. De Schelde zorgde voor werkgelegenheid, bouwde woonwijken en introduceerde een van de eerste bedrijfsgeneeskundige dienst van Nederland.
De eerste grote marineopdracht volgde in 1878: het ijzeren brikgetuigde opleidingsschip Castor voor de Koninklijke Marine. Dit markeerde het begin van een lange samenwerking die de toekomst van de scheepswerf zou bepalen. In 1906 behaalde De Schelde een nieuwe mijlpaal met de bouw van Hr.Ms. O.1, de eerste Nederlandse onderzeeboot.
Slechts vier maanden na de oprichting ontving De Schelde het predicaat ‘Koninklijk’. Vandaag de dag, als een van de oudste bedrijven die nog steeds actief is in zijn oorspronkelijke vakgebied – marinescheepsbouw – blijft deze onderscheiding een symbool van de voortdurende bijdrage aan de Nederlandse industrie en de hechte samenwerking met de Koninklijke Marine.
Hr.Ms. Noord-Brabant (D810) was een Nederlandse onderzeebootjager die in juni 1955 in dienst is gesteld en in 1974 uit dienst. Het schip was van de Hollandklasse, waarvan er vier zijn gebouwd.
Geavanceerde marinetechnologieën
Halverwege de twintigste eeuw bouwde De Schelde schepen die voldeden aan de eisen voor moderne maritieme verdediging. In de jaren zeventig begon de scheepswerf met de bouw van geleide-wapenfregatten van de Tromp-klasse, ontworpen voor commandovoering. Hierop volgden de standaardfregatten (S-fregatten) en de multifunctionele M-fregatten, die waren afgestemd op de veranderende eisen van de NAVO. In snel tempo voegde de werf amfibische transportschepen, luchtverdedigings- en commandofregatten en andere geavanceerde marineschepen toe aan haar portfolio.
MS Kungsholm was een cruiseschip gebouwd door De Schelde in 1953 in opdracht van de Swedish American Line. Terwijl het schip in aanbouw was op de scheepshelling midden in de stad, kreeg het de bijnaam “de Witte Reus”. Op 18 oktober 1952 werd het nieuwe schip te water gelaten en door prinses Sibylla van Zweden gedoopt. In 1950 werd begonnen met de bouw van MS Kungsholm. De modulaire scheepsbouw anno 2025 is heel anders dan het handwerk uit de eerste helft van de 20ste eeuw.
De overgang naar Damen Naval
In 2000 werd De Schelde onderdeel van Damen Shipyards Group en evolueerde het tot Damen Naval. De overname combineerde de rijke historie van de scheepswerf met Damen’s wereldwijde expertise. Binnen enkele jaren introduceerde Damen Naval de innovatieve modulaire SIGMA-fregatten, die naar de wens van de klant afgebouwd kunnen worden. Door kennisdeling stimuleert Damen Naval de lokale industrie en stelt het landen in staat om de schepen op hun nationale scheepswerven te bouwen. Inmiddels zijn tien van deze fregatten in de vaart voor marines wereldwijd, met een elfde op komst. Steeds zijn bij ieder project een flink aantal Nederlandse toeleveranciers betrokken.
Een van de belangrijkste taken van Joint logistic Support Ship (JSS) Zr.Ms. Karel Doorman (rechts) is de bevoorrading van andere schepen op zee. Hier voorziet Zr.Ms. Karel Doorman het Luchtverdedigings- en Commandofregat Zr.Ms. Tromp van brandstof. Combat Support Ship Den Helder is straks het tweede bevoorradingsschip van de Koninklijke Marine
De toekomst van marinebouw
Juist rondom onze 150e verjaardag verandert de wereld nu in hoog tempo, met groeiende veiligheidsuitdagingen voor Europa en Nederlands in het verschiet. Anno 2025 is er nu het besef van het belang om onze krijgsmacht en marinevloot te vernieuwen en te versterken. De rest van Europa gaat daar nu ook mee aan de slag. Daarom werken wij sinds kort als strategisch partner van onze launching customer – het Ministerie van Defensie – aan de vernieuwing en vervanging van de vloot van de Koninklijke Marine en bieden zo óók voor Nederland een betekenisvolle bijdrage, die ingezet kan worden in de zo nodige Europese defensiesamenwerking.
De vervanging van de vloot omvat het Combat Support Ship Den Helder en de nieuwe Anti-Submarine Warfare (ASW) fregatten. Daarnaast leidt Damen Naval diverse marinebouwprojecten voor NAVO/EU-partners, waaronder de ASW-fregatten voor de Belgische Marine en het F126-fregattenprogramma voor de Duitse Marine.
Van onze oorsprong 150 jaar geleden tot onze huidige hoofdrol als enige Nederlandse marine-OEM, blijft Damen Naval de toekomst van de marinescheepsbouw vormgeven. Het historische erfgoed van De Schelde leeft voort in elk schip dat te water gaat en elke missie die we ondersteunen.
Op de bovenste afbeelding: In juni 2023 tekenden het Ministerie van Defensie en Damen Naval een contract voor het ontwerp, de bouw en de levering van vier Anti Submarine Warfare (ASW) Fregatten; twee voor Nederland en twee voor België. De ASW-fregatten zijn de vervangers van de huidige Multipurpose fregatten van de Karel Doorman-klasse. Ze zijn voor meerdere taken inzetbaar, al ligt de nadruk op onderzeebootbestrijding